In de vorige les van de beleggingscursus heb je virtueel aandelen gekocht op basis van een stijgende trend in de koersgrafiek. Als dat inmiddels een paar dagen geleden is, is het interessant om te kijken hoe je aandelen het doen. Zijn je posities gesloten met winst of verlies? Of staan ze nog steeds open?

En hoe gaat het met je vaten olie uit les 3? De belegging in olie diende alleen als voorbeeld hoe je een beleggingspositie kunt openen, en was verder nergens op gebaseerd. Je kunt deze positie dus weer sluiten. Als je belegt met een demorekening dan handel je met virtueel geld, dus verliezen kosten je niets.

Om een positie te sluiten, klik in de menubalk links op 'Open posities'. Als het goed is staan daar nu ten minste twee posities. Het kunnen er natuurlijk meer zijn, als je in de vorige les meerdere aandelen hebt gekocht, of als je zelf al hebt geoefend met beleggen buiten deze cursus om. Doe dat gerust, want hoe meer ervaring je opdoet, hoe beter je wordt in het actief beleggen.

Selecteer de positie 'Kopen Olie' en klik op de knop 'x Sluiten' (onder 'Bewerken'). Als je vervolgens op 'Verkopen' klikt, worden je vaten olie terugverkocht aan de broker, met winst of verlies. Het geld komt weer vrij op je rekening om opnieuw te beleggen.

Dalende koersen op de beurs

We hebben in de voorbeelden tot nu toe alleen nog maar belegd met de verwachting dat de koersen gaan stijgen. Het komt echter vaak genoeg voor dat beurskoersen dalen. Soms is het zelfs zo slecht gesteld dat de hele beurs tegelijk omlaag gaat, en er geen aandelen met stijgende koers te vinden zijn.

Voor passieve beleggers is dat een probleem. Want passieve beleggers kopen aandelen voor de lange termijn, en komen er verder niet mee aan. Dat wordt ook wel een buy and hold strategie genoemd. Daar is niks mis mee, en op de lange termijn gaan aandelen gemiddeld omhoog. Maar op de korte termijn staan de beurzen soms alleen maar in het rood.

Gelukkig heb je als actieve belegger meer mogelijkheden om daar iets aan te doen. Je zit niet aan je posities vast voor de lange termijn. En op de korte termijn kun je ook succes boeken bij dalende koersen. Hieronder leggen we uit hoe dat werkt.

Short selling

Een van de beste manieren om dat te doen is door short te gaan, ook wel short selling genoemd. Als je short gaat neem je een negatieve aandelenpositie in. Dat geeft precies het tegenovergestelde resultaat van een normale aandelenpositie: als de koers stijgt verlies je geld, maar als de koers daalt verdien je geld.

Hoe is dit mogelijk? Bij short selling verkoop je aandelen die je niet hebt. Op de klassieke aandelenbeurs doe je dat door de aandelen van iemand anders lenen. Daar betaal je diegene een kleine vergoeding voor. Dat zijn shortstock kosten. Voor de belegger van wie je aandelen leent is dit gunstig, omdat hij extra rendement maakt op aandelen die hij toch al heeft. Voor jou is het gunstig omdat je daarmee op een koersdaling kunt speculeren zonder dat je aandelen bezit.

Je verkoopt de geleende aandelen op de beurs, en wacht vervolgens tot de koers daalt. Op dat moment koop je de aandelen terug van de beurs, en geeft ze terug aan de uitlener. Als je de aandelen goedkoper terug kon kopen dan je ze had ingekocht, maak je winst. Bij goede short posities is de winst meer dan genoeg om de shortstock kosten te compenseren.

Er zitten ook risico's aan short gaan. Als de koers van het aandeel niet omlaag gaat, maar juist omhoog, dan moet je de aandelen duurder terugkopen dan je ze hebt ingekocht. Je móét de aandelen terugkopen, want je moet ze teruggeven aan de uitlener. In dat geval lijd je dus verlies. In principe is het potentiële verlies onbeperkt, want een aandeel kan immers oneindig in koers stijgen. Daarom is het bij short posities extra belangrijk om een stop loss in te stellen.

Omdat de beurs op lange termijn gemiddeld omhoog gaat, is short selling alleen geschikt voor de korte termijn. En je moet een goede reden hebben om te denken dat een aandeel gaat zinken. Maar wanneer je gelijk hebt, dan kan short selling uiterst lucratief zijn voor de actieve belegger, terwijl alle andere beleggers geld verliezen aan dalende koersen.

Short gaan met CFD's

Zoals gezegd moet je om short te gaan aandelen lenen van andere beleggers. Als je actief belegt door middel van CFD's, dan hoeft dat niet. Een CFD is een contract om alleen het koersverschil van een belegging te verrekenen. Als je een aandelen CFD koopt dan wordt je niet daadwerkelijk mede-eigenaar van de onderneming. Op dezelfde manier heb je geen fysieke aandelen nodig om short te kunnen gaan met een CFD.

Het enige dat je hoeft te doen is een aandelen CFD te verkopen dat je niet hebt. Daarmee open je automatisch een short positie. Vanaf dat moment verdien je aan koersdalingen, maar lijd je verlies op koersstijgingen. Als het aandeel dividend uitkeert moet jij daarvoor een compensatie aan de broker betalen (in plaats van dat de broker jou betaalt, zoals bij een normale positie). Een bijkomend voordeel van short gaan met CFD's is dat je geen shortstock kosten hoeft te betalen.

Overigens noemen we een normale (positieve) aandelenpositie een long positie. Short gaan is dus het tegenovergestelde van long gaan.

Let erop dat er bij veel CFD brokers geen duidelijk verschil te zien is tussen het verkopen van een normale aandelenpositie en het openen van een short positie. Beide opdrachten heten 'verkopen'. Als je verkoopt terwijl je een long positie open had, dan betekent dat dat je de positie sluit. Als je verkoopt terwijl je geen positie had, dan open je een short positie.

Beleggen in overgewaardeerde aandelen

Een goede reden om short te gaan is wanneer je denkt dat een aandeel overgewaardeerd is. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer het heel slecht met een bedrijf gaat, terwijl grote institutionele beleggers hun aandelenposities vasthouden. Of juist als er veel teveel hype is rondom een aandeel, dat de koers opdrijft zonder dat het bedrijf dat werkelijk verdient.

Er zijn professionele short-sellers die hiermee hun fortuin hebben gemaakt. Enkele van de bekendste short-sellers zijn Bill Ackman, Michael Burry, en George Soros. Ackman heeft met zijn hedge fund Pershing Square lange tijd een grote shortpositie ingenomen tegen multi-level-marketingbedrijf Herbalife, omdat dit bedrijf volgens hem een piramidespel was, dat gedoemd was om te mislukken. Burry is bekend uit de film The Big Short (gespeeld door Christian Bale), en heeft veel verdiend aan het shorten van contracten op de Amerikaanse huizenmarkt. Soros is misschien wel de beroemdste shortseller, die in 1992 met zijn short posities op de Britse Pond ruim een miljard winst maakte.

Een voorbeeld van een aandeel dat veel professionals overgewaardeerd vonden was Tesla (TSLA) eind 2021. Het aandeel had toen een totale marktwaarde van ruim $1 biljoen, wat meer was dan de waarde van de negen grootste autobedrijven samen. En dat terwijl Tesla een marktaandeel had van minder dan 1 procent. Zelfs als het bedrijf enorm zou groeien, zou het die marktwaarde nooit waar maken. Op den duur moest de realiteit het bedrijf inhalen.

Maar hoe lang dat duurt? De markt is vaak niet rationeel, en een hype kan een aandeel een heel eind de lucht in drijven. Een van de risico's aan short gaan is dat de markt zich irrationeel blijft gedragen en dat de koers verder stijgt (en je dus verlies lijdt). Een bekend voorbeeld is het aandeel Gamestop, waarvan in januari 2021 de koers werd opgedreven door de Reddit groep Wallstreetbets. Uiteindelijk kwam de prijs weer omlaag, maar in de tussentijd moesten enkele grote hedge funds verlies nemen op hun short posities. Een bekend gezegde is: de beurs blijft langer irrationeel dan jij kredietwaardig blijft.

Zelf short gaan op de beurs

We sluiten deze les af met het openen van een short positie als voorbeeld. Doe dit met je demo-account zodat je geen risico loopt. Kies een aandeel waarvan jij denkt dat het overgewaardeerd is. Als voorbeeld nemen we Tesla, maar je kunt zelf een ander aandeel nemen.

Selecteer het aandeel in het beleggingsplatform en klik op 'Verkopen'. Kies een aantal aandelen zodanig dat de totale waarde maximaal 2.000 euro van je virtueel kapitaal is. Dit is een speculatieve positie, dus je wilt er niet teveel geld op inzetten. Bovendien kan het een tijdje duren voordat de belegging resultaat oplevert, en je wilt niet teveel van je beleggingskapitaal voor langere tijd vast zetten.

Selecteer 'Verkopen bij winst' en stel de koers die je denkt dat het aandeel werkelijk waard is in als je take profit. Selecteer 'Verkopen bij verlies' en stel een ruime stop loss in, bijvoorbeeld 500 euro (25%). Het aandeel kan immers nog heel wat stijgen voordat de markt bij zinnen komt.

Klik op 'Verkopen' en laat de positie zijn werk doen. Nu is het afwachten. Als het aandeel in waarde stijgt, lijdt je shortpositie verlies. Maar wanneer de koers daalt, maak jij winst, terwijl alle andere beleggers verlies boeken.